Friday, October 1, 2010

ಪ್ಲುಟೊ-ಅದನ್ನು ಸೌರವ್ಯೂಹ ಗ್ರಹಗಳ ಗುಂಪಿನಿಂದ ಹೊರಗಿಟ್ಟಿದ್ದೇಕೆ??

                ಸೌರವ್ಯೂಹದ ಗ್ರಹಗಳನ್ನು ಹೆಸರಿಸಿ- ಈ ಪ್ರಶ್ನೆಗೆ ನಾವು ಉತ್ತರಿಸುತ್ತಿದ್ದೆವು- ಬುಧ, ಶುಕ್ರ,.............ಯುರೇನಸ್, ನೆಪ್ಚೂನ್ ಮತ್ತು ಪ್ಲುಟೊ. ಹೌದು. ನಾವು ಓದುವಾಗ ಸೌರವ್ಯೂಹದಲ್ಲಿ ಒಂಬತ್ತು ಗ್ರಹಗಳಿದ್ದವು. ಆದರೆ ಈಗ ಕಾಲ ಬದಲಾಗಿದೆ!!! ಪ್ಲುಟೊ ನವಗ್ರಹಗಳ ಆ ಗುಂಪಿನಲ್ಲಿ ಇಲ್ಲ. ಸೌರವ್ಯೂಹದಲ್ಲಿರುವುದು ಈಗ ಎಂಟೇ ಗ್ರಹಗಳು!!!  ನಾಲ್ಕು ವರ್ಷಗಳ ಹಿಂದೆ ಪ್ರಾಗ್ ನಲ್ಲಿ ನಡೆದ ಇಂಟರ್ನ್ಯಾಷನಲ್ ಆಸ್ಟ್ರೋನಾಮಿಕಲ್ ಯುನಿಯನ್ನ ೨೬ನೇ ಮಹಾಸಭೆಯ ತೀರ್ಮಾನದಂತೆ ಪ್ಲುಟೊವನ್ನು ಹೊರಗಿಡಲಾಗಿದೆ. ಈ ವಿಷಯ ನಿಮಗೆ ಗೊತ್ತಿದೆಯೆಂದೇ ಭಾವಿಸುತ್ತೇನೆ. ಆದರೆ ಈ ಪ್ಲುಟೊ ಗ್ರಹಗಳ ಪಟ್ಟಿಗೆ ಸೇರಿದ್ದು ಹೇಗೆ? ಸೇರಿಸಿ ಅದನ್ನು ಹೊರಗಿಟ್ಟಿದ್ದೇಕೆ?-ಎಂಬುದನ್ನು ನಿಮಗೆ ತಿಳಿಸುವುದೇ ಈ ಲೇಖನದ ಉದ್ದೇಶ.
               ೧೯ನೇ ಶತಮಾನದ ಕೊನೆಯಲ್ಲಾಗಲೇ ಯುರೋಪಿನಲ್ಲಿ ಸೌರವ್ಯೂಹದ ಎಂಟು ಗ್ರಹಗಳನ್ನ ಕಂಡುಹಿಡಿದು ಗುರುತಿಸಿ ಅಭ್ಯಸಿಸಲಾಗಿತ್ತು. ಆದರೆ ಇನ್ನೂ ಒಂದು ಗ್ರಹವಿರಬಹುದೆಂಬ ಕುತೂಹಲ ಸಂಶೋಧಕರಲ್ಲಿ ಮನೆಮಾಡಿತ್ತು. ಪ್ಲಾನೆಟ್-x’ – ಎಂಬ ಕಾಲ್ಪನಿಕ ಹೆಸರು ಕೊಟ್ಟು ಆ ಗ್ರಹದ ಹುಡುಕಾಟದಲ್ಲಿ ಪ್ರಪಂಚಾದ್ಯಂತ ಅಬ್ಸರ್ವೆಟರಿಗಳಲ್ಲಿ ಸಂಶೋಧಕರು ನಿರತರಾಗಿದ್ದರು. ಅದನ್ನು ತಾವೇ ಮೊದಲು ಗುರುತಿಸಲು ಅವರಲ್ಲೇ ಪೈಪೋಟಿ ಇತ್ತು!!! ಅಂತಹಾ ಅಬ್ಸರ್ವೇಟರಿಗಳಲ್ಲಿ ಅಮೆರಿಕಾದ ಧನಿಕ ಹವ್ಯಾಸಿ ಖಗೋಳಶಾಸ್ತ್ರಜ್ಞ ಪರ್ಸಿವಲ್ ಲೊವೆಲ್ ಅರಿಜೊನಾದಲ್ಲಿ ಸ್ಥಾಪಿಸಿದ್ದ ಸ್ವಂತ ಅಬ್ಸರ್ವೇಟರಿಯೂ ಒಂದು. ಅಲ್ಲಿ (೧೯೨೯ರಲ್ಲಿ) ಆ ಕೆಲಸವನ್ನು ಯುವ ಖಗೋಳಶಾಸ್ತ್ರಜ್ಞನೊಬ್ಬನಿಗೆ ವಹಿಸಲಾಗಿತ್ತು. ಕಂಪ್ಯೂಟರ್ ಹಾಗೂ ಡಿಜಿಟಲ್ ತಂತ್ರಜ್ನಾನವಿಲ್ಲದ ಆ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಅಂತರಿಕ್ಷದಲ್ಲಿ ಹುಡುಕಾಟ ತುಂಬಾ ಶ್ರಮ ಬೇಡುವ ಕೆಲಸವಾಗಿತ್ತು. ವ್ಯವಸ್ತಿತವಾಗಿ ಅನಂತಾಕಾಶದಲ್ಲಿ ಗ್ರಹಗಳ ಪಥದ (ಕ್ರಾಂತಿವೃತ್ತ) ಚಿಕ್ಕ ಭಾಗದ ಫೋಟೋಗಳನ್ನ (ದೂರದರ್ಶಕದಿಂದ) ತೆಗೆಯುವುದು-ಮತ್ತೆ ಒಂದು ವಾರ ಬಿಟ್ಟು ಅದೇ ಚಿಕ್ಕ ಭಾಗದ ಫೋಟೋವನ್ನು ಮತ್ತೊಮ್ಮೆ ತೆಗೆಯುವುದು-ಸಾವಿರಾರು ಚುಕ್ಕಿ(dots)ಗಳಿರುವ ಆ ಎರಡು ಫೋಟೋಗಳಲ್ಲಿ ಯಾವುದಾದರೂ ಚುಕ್ಕಿ ಸ್ಥಾನಪಲ್ಲಟವಾಗಿದೆಯೇ ಎಂದು ಗಮನಿಸುವುದು-ಹೀಗೆ ಸಾಗಿತ್ತು ಕೆಲಸ. (ಇಂದಿನ ಡಿಜಿಟಲ್ ಯುಗದಲ್ಲಿ ಇದು ತುಂಬಾ ಸುಲಭ). ಹತ್ತು ತಿಂಗಳ ಶ್ರಮದ ಕೆಲಸ ಹಾಗೂ ಸಾವಿರಾರು ಫೋಟೋಗಳು-ಕೊನೆಗೊಂದು ದಿನ-ವಾರಗಳ ಅಂತರದಲ್ಲಿ ತೆಗೆದ ಒಂದು ಜೊತೆ ಫೋಟೋದಲ್ಲಿ-ಉಳಿದೆಲ್ಲಾ ಚುಕ್ಕಿಗಳು ಸ್ಥಿರವಾಗಿದ್ದರೂ ಒಂದೇ ಚುಕ್ಕಿ ಕೆಲವೇ ಮಿಲಿಮೀಟರ್ ಚಲಿಸಿದ್ದು ಕಂಡುಬಂತು!!!. ಮತ್ತೂ ಒಂದು ತಿಂಗಳು ಸತತವಾಗಿ ಅದನ್ನು ಅಭ್ಯಸಿಸಿ ಅದರ ಗ್ರಹಪಥ ಲೆಕ್ಕಾಚಾರ ಮಾಡಿ ಅರಿಜೋನಾದಿಂದ ಪ್ಲಾನೆಟ್-ಎಕ್ಸ್ ಕಂಡುಹಿಡಿದ ಸುದ್ದಿ ಪ್ರಪಂಚಕ್ಕೆ ಬಿತ್ತು. ಇಡೀ ಪ್ರಪಂಚವೇ ಬೆಕ್ಕಸಬೆರಗಾಯಿತು. 
                       ನಂತರದ್ದು ಪ್ಲಾನೆಟ್-ಎಕ್ಸ್ ಗೆ ಹೆಸರಿಡುವ ಕೆಲಸ. ಪ್ರಪಂಚದ ಮೂಲೆಮೂಲೆಗಳಿಂದ ಅರಿಜೋನಾಕ್ಕೆ ಅನೇಕ ಸಲಹೆಗಳು ಹರಿದು ಬಂದವು. ೧೧ ವರ್ಷದ ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಹುಡುಗಿಯಿಂದ ಬಂದ ಸಲಹೆ-ಸೂರ್ಯನಿಂದ ಅತಿ ದೂರದಲ್ಲಿ ಕತ್ತಲ ಪಥದಲ್ಲಿ ಸುತ್ತುವುದರಿಂದ-ಇತರೆಲ್ಲಾ ಗ್ರಹಗಳಿಗೆ ಗ್ರೀಕ್ ಪುರಾಣದ ಹೆಸರಿಟ್ಟಂತೇ-ಕತ್ತಲೆಯ ಪಾತಾಳ ಲೋಕದ ಗ್ರೀಕ್ ದೇವತೆ ಪ್ಲುಟೊ ಹೆಸರು-ಅದನ್ನು ಹೊಸ ಗ್ರಹಕ್ಕೆ ನಾಮಕರಣ ಮಾಡಲಾಯಿತು!! ಈ ಪ್ಲುಟೊ ಎಷ್ಟು ಪುಟ್ಟ ಗ್ರಹವೆಂದರೆ ಸೌರವ್ಯೂಹದ ಕೆಲವು ಉಪಗ್ರಹಗಳೇ ಇದಕ್ಕಿಂತ ಎಷ್ಟೋ ದೊಡ್ಡವು!!! ಇದರ ಭೌತಿಕ ರಚನೆಯೂ ವಿಚಿತ್ರ. ಅತ್ತ ಭೂಮಿ, ಮಂಗಳಗಳಂತೆ ಗಟ್ಟಿ ಹೊರಮೈಯೂ ಇಲ್ಲ. ಇತ್ತ ಗುರು,ಶನಿಯಂತೆ ದಟ್ಟ ಅನಿಲದಿಂದ ಕೂಡಿದ್ದೂ ಅಲ್ಲ. ಅತಿ ಶೀತಕ್ಕೆ ಅನಿಲಗಳು ಗಡ್ಡೆಕಟ್ಟಿ ಗ್ರಹದ ಮೇಲ್ಮೈ ಆಗಿದೆ!!! ಇದರ ಪಥವೂ ಉಳಿದೆಲ್ಲಾ ಗ್ರಹಗಳ ಪಥಕ್ಕಿಂತ ಸ್ವಲ್ಪ ವಾರೆ.
              ದಶಕಗಳು ಕಳೆದಂತೆ ಕಂಪ್ಯೂಟರ್ ಹಾಗೂ ಡಿಜಿಟಲ್ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನ ಮುಂದುವರೆದಂತೆ ಖಗೋಳ ವೀಕ್ಷಣೆಯಲ್ಲೂ ಕ್ರಾಂತಿಕಾರಕ ಸುಧಾರಣೆಗಳಾದವು. ೧೯೯೨ರಲ್ಲಿ ಹವಾಯಿಯ ಮೌನ ಕೀ ಅಬ್ಸರ್ವೆಟರಿ ಪ್ಲುಟೊ ಆಚೆ ಮತ್ತೊಂದು ಹೊಸ ಆಕಾಶಕಾಯ ಪತ್ತೆಮಾಡಿತು. ಏಳೆಂಟು ವರ್ಷಗಳಲ್ಲೇ ಅಂತಹ ೩೦೦ಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚು ಗ್ರಹಗಳ ತರದ ಆಕಾಶಕಾಯಗಳು ಪತ್ತೆಯಾದವು!!! ನಾಸಾ ಕಂಡುಹಿಡಿದ ಒಂದು ಆಕಾಶಕಾಯವಂತೂ ಪ್ಲುಟೊಗಿಂತ ದೊಡ್ಡದಾಗಿತ್ತು.(ಕೆಲವು ವರ್ಷದ ಕೆಳಗೆ ಏರಿಸ್ ಎಂಬ ಹತ್ತನೇ ಗ್ರಹದ ಪತ್ತೆ-ಎಂಬ ಸುದ್ದಿ ನೀವು ಪತ್ರಿಕೆಗಳಲ್ಲಿ ಓದಿರಬಹುದು). ಹಾಗಾದರೆ ಅವುಗಳನ್ನೆಲ್ಲಾ ಸೌರವ್ಯೂಹದ ಗ್ರಹಗಳ ಸಾಲಿನಲ್ಲಿ ಸೇರಿಸುವುದೇ ಅಥವಾ ಪ್ಲುಟೊವನ್ನು ಆ ಸಾಲಿನಿಂದ ಹೊರದಬ್ಬುವುದೇ-ಎಂಬ ವಿಷಯದಲ್ಲಿ ಖಗೋಳವಿಜ್ಞಾನಿಗಳಲ್ಲೇ ಎರಡು ಬಣವಾಯಿತು!!! 
                    ಈ ವಾದ ವಿವಾದಗಳಿಗೆ ಮಂಗಳ ಹಾಡಲು ಇಂಟರ್ನ್ಯಾಷನಲ್ ಆಸ್ತ್ರೋನೋಮಿಕಲ್ ಸೊಸೈಟಿ (IAU)ನಿರ್ದರಿಸಿತು. (ಅನೇಕ ದೇಶಗಳ ಕೆಲವು ಸಾವಿರ ವೃತ್ತಿಪರ ಸಂಶೋದಕರು ಸದಸ್ಯರಾಗಿರುವ ಒಂದು ಸಂಸ್ಥೆ ಈ ಸೊಸೈಟಿ). ಗ್ರಹಗಳಿಗೆ ಸಂಬಂದಿಸಿದಂತೆ ಆಕಾಶಕಾಯವೊಂದನ್ನು ಗ್ರಹವೆಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲು ಅದಕ್ಕೆ ಇರಬೇಕಾದ ಅರ್ಹತೆಗಳನ್ನು ಪಟ್ಟಿಮಾಡಿ ಒಂದು ಗೊತ್ತುವಳಿ ಅಂಗೀಕರಿಸಲಾಯಿತು. ಆ ಗೊತ್ತುವಳಿ (IAU Resolution 5A) ಪ್ರಕಾರ ಆಕಾಶಕಾಯವೊಂದನ್ನು ಗ್ರಹವೆಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲು –                                            
೧)ಗೋಳಾಕಾರ ಹೊಂದಿರಲು ಸಾಕಾಗುವಷ್ಟು ದ್ರವ್ಯರಾಶಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿರಬೇಕು.  
೨)ವೃತ್ತಾಕಾರದ ಪಥದಲ್ಲಿ ಸೂರ್ಯನನ್ನು ಸುತ್ತುತ್ತಿರಬೇಕು. ಹಾಗೂ
೩)ತನ್ನ ಪಥದ ಸುತ್ತಮುತ್ತವಿರುವ ಚಿಕ್ಕಪುಟ್ಟ ಆಕಾಶಕಾಯಗಳನ್ನು ಗುಡಿಸಿ ಹಾಕುವಷ್ಟು ಬಲಿಷ್ಟ ಗುರುತ್ವಾಕರ್ಷಣಾ ಶಕ್ತಿ ಹೊಂದಿರಬೇಕು.
            ಮೊದಲೆರಡು ಅರ್ಹತೆ ಹೊಂದಿದ್ದ ಪ್ಲುಟೊಗೆ ಮೂರನೆ ಅರ್ಹತೆ ಇರಲೇ ಇಲ್ಲ!!! ಅದರ ಗುರುತ್ವಾಕರ್ಷಣೆ ಶಕ್ತಿ ಅಷ್ಟು ಕಡಿಮೆ. ಬೇರೆ ದೊಡ್ಡ ಗ್ರಹಗಳ ಗುರುತ್ವಾಕರ್ಷಣಾ ಶಕ್ತಿ ಎಷ್ಟಿರುತ್ತದೆಯೆಂದರೆ ಅವುಗಳ ಪಥದ ಸುತ್ತಮುತ್ತಲಿನ ಆಕಾಶಕಾಯಗಳು ಒಂದೇ ಆ ಗ್ರಹಗಳೊಂದಿಗೇ ಕೂಡಿಕೊಂಡಿರುತ್ತವೆ ಇಲ್ಲಾ ಅದರ ಸುತ್ತ ಸುತ್ತುವ ಉಪಗ್ರಹವಾಗಿ ಸೇರಿಕೊಂಡಿರುತ್ತವೆ. ಆದರೆ ಪುಟ್ಟ ಪ್ಲುಟೊ ಪಥದಲ್ಲಿ ಅಲ್ಲಲ್ಲಿ ಸಾವಿರಾರು ಚಿಕ್ಕಪುಟ್ಟ ಆಕಾಶಕಾಯಗಳು. ಆದ್ದರಿಂದ ೨೦೦೬ರ ಆಗಸ್ಟ್ ೨೪ರಂದು ಜೆಕ್ ಗಣರಾಜ್ಯದ ಪ್ರಾಗ್ ನಲ್ಲಿ ನಡೆದ ಇಂಟರ್ನ್ಯಾಷನಲ್ ಆಸ್ತ್ರೋನಾಮಿಕ್ ಯೂನಿಯನ್ನ ಸಾಮಾನ್ಯ ಸಭೆಯಲ್ಲಿ ಮತದಾನದ ಮೂಲಕ ಪ್ಲುಟೊವನ್ನು ಸೌರವ್ಯೂಹದ ಗ್ರಹಗಳ ಪಟ್ಟಿಯಿಂದ ಹೊರಗಿಡಲಾಯಿತು.  
             ನಿರೀಕ್ಷೆಯಂತೆ ಹೆಚ್ಚಿನ ಪ್ರತಿರೋಧ ಬಂದಿದ್ದು ಅಮೆರಿಕಾದಿಂದ. ಏಕೆಂದರೆ ಅಮೇರಿಕಾ ಕಂಡುಹಿಡಿದ ಒಂದೇ ಒಂದು ಗ್ರಹ ಅದು. ಜನಸಾಮಾನ್ಯರು ಹಾಗೂ ಖಗೋಳಶಾಸ್ತ್ರಜ್ಞರಿಂದ ಪ್ರತಿಭಟನಾ ಪತ್ರಗಳು ಸಾಕಷ್ಟು ಸಂಖ್ಯೆಯಲ್ಲಿ IOU ತಲುಪಿದವು. ಪುಟಾಣಿ ಪ್ಲುಟೊವನ್ನು ಹೊರಗಟ್ಟಿದಕ್ಕೆ ಮಕ್ಕಳು ಮರುಗಿದರು!! ‘to pluto’ ಎಂಬುವುದು ಹಿಂದೊತ್ತು ಅಥವಾ ಮೌಲ್ಯಕಳೆ (to demote or to devalue something)ಎಂಬರ್ಥದಲ್ಲಿ ಬಳಸಲಾರಂಬಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿತು!!!! ನ್ಯೂ ಮೆಕ್ಸಿಕೋ ರಾಜ್ಯದ ಪಾರ್ಲಿಮೆಂಟ್ ಅಂತೂ ರಾತ್ರಿ ಆಕಾಶದಲ್ಲಿ ನ್ಯೂ ಮೆಕ್ಸಿಕೋ ಮೇಲೆ ಪ್ಲುಟೊ ಹಾದು ಹೋಗುವವರೆಗೂ ಅದನ್ನು ಗ್ರಹವೆಂದೇ ಪರಿಗಣಿಸುವ ತೀರ್ಮಾನ ಕೈಗೊಂಡಿತು!! (ಅರಿಜೊನಾ ಆ ರಾಜ್ಯದಲ್ಲಿ ಬರುತ್ತದೆ)
            ಈ ವಿಷಯ ನಿಮಗೆ ಗೊತ್ತಿತ್ತೇ? ಈಗ ನಿಮಗೊಂದು ಪ್ರಶ್ನೆ-ಸೌರವ್ಯೂಹದಲ್ಲಿ ಎಷ್ಟು ಗ್ರಹಗಳಿವೆ? ಅವುಗಳ ಹೆಸರೇನು?(ಕೊನೆಯ ಎರಡು ಗ್ರಹಗಳ ಹೆಸರು ಸಾಕು!!) ಲೇಖನ ಓದಿದವರು ನಿಮ್ಮನಿಸಿಕೆ ಬರೆದರೆ ಸಂತೋಷ.